Conjunctivitis-hooikoorts
Wat is het probleem/preciseer de diagnose
_(geslacht/ leeftijd/ klachten/relevante actieve problemen +
nuttige voorgeschiedenis + werkhypothese huidig probleem in 1-2 zinnen)
_
Etiologie:
| Infectieus | Allergisch | |
| BANAAL 2/3 viraal 1/3 Bacterieel: S. Pneumoniae, H. Influenzae, M. Cattharalis, S. Aureus, S. Epidermidis Genezen spontaan na 1-2 weken |
SPECIFIEKE - Chlamydia - Gonokok - Herpes simpl - Varicella zoster |
IgE inflammatie door allergenen |
Symptomen:
Moeilijk onderscheid te maken tussen viraal en bacterieel
| Viraal = ‘pink eye’ | - Diffuse roodheid conjunctiva, tranen - Gevoel v zand en jeuk - Verkoudheid, keelpijn, pre-aur klieren -> adenovirus Omgeving ook besmet en sws extreem besmettelijk dus thuis blijven |
| Bacterieel | - Diffuse roodheid conjunctiva, tranen - Geen jeuk - ’s morgens dichtgeplakte ogen |
| Herpes simplex | - vesiculaire huidlaesies - opgezette oogleden - tranen en irritatie - vaak blefaroconjunctivitis |
| Varicella zoster (VSV) | - Conjunctivitis bij ‘gordelroos’ huidafwijking in gelaat |
| Gonokokken of Chlamydia | - Bij pasgeboren baby’s of bij seksueel actieve pt - Snel ontstaan - Hevige pus en rood |
| Molluscum contagiosum (molluscipox virus) |
- Langdurig recidiverend beloop - Waterwrat op ooglid |
| dd. Allergische conjunctivitis | - Jeuk - Branderig oog, conjunctivale roodheid en zwelling - Ooglid oedeem, tranen - Samen met allergische rhinitis: neusloop, jeuk, congestie, niezen, hoesten, wheezen, jeukende keel, dyspnoe, moe, evt koorts, jeukende huid.. |
| DD. Contact allergie | - Periorbitaal eczeem en jeuk - Uitgelokt door cosmetica, genees- of conservatiemiddelen in oogdruppels etc |
| DD. Mech irritatie | - Stof, wind, wrijven, lenzen |
| DD. Droge ogen | - Branderig, vermoeid, stekend gevoel - Fotofobie, dichtgeplakte oogleden, visusafname |
Onderzoeken:
- inspectie (oogleden, conjunctive, sclera, cornea, contactlenzen, pupillen…)
- visusbepaling
- beoordeling cornea-epitheel en -stroma na fluoresceïnekleuring
- beoordeling voorste oogkamer op aanwezigheid pus, bloed of lensluxatie
1. Definieer het therapeutisch doel
(bv genezend werken, verkorten ziekteverloop, vermijden complicaties acuut of op termijn, afremmen verergering ziekte, symptomatisch comort verbeteren)
Symptomatische verlichting
Vermijden complicaties
2. Standaard therapie/geneesmiddelen
(niet-medicamenteus + geneesmiddelen, eerste, tweede, derde… keus)
A. Niet-medicamenteus
- Doe contactlenzen uit bij klachten en tijdens de behandeling! - vraag hier actief naar!
- afscheiding regelmatig verwijderen met wattenstaafje met water
- zonnebril dragen om oogknijpen te beperken
B. Medicamenteus
Niet-traumatish rood zonder alarmsymptomen
| Diagnose | Niet-medicamenteus beleid | Medicamenteuze behandeling | Controle, verwijzing oogarts |
| Infectieuze conjunctivitis: banale verwekker | Afwachtend beleid. Hygiënische maat-regelen. | **Indifferent middel = kunsttranen, **Bij recente oogoperatie, chronisch infectieuze oogziekte of immuun-gecompromitteerde patiënt: chlooramfenicol-oogdruppels (0,5%, 6 dd 1-2 druppels) of -zalf (1%, 2-4 dd), tot 2 dagen na herstel (max. 14 dagen). |
Wekelijks controle, of bij: - toename klachten/alarmsymptomen - antibiotica én geen verbetering na 72 uur.Verwijs zonder antibiotica bij duur > 3 weken. |
| Soa-conjunctivitis | Hygiënische maat-regelen. | **Systemisch antibiotica: **bij vermoeden gonorroe directe start na afname kweken, anders op geleide uitslag |
Verwijs direct bij cornea-aantasting of conjunctivitis bij pasgeborene.Controle na de kuur. |
| HSV-conjunctivitis | Bespreek recidiverend karakter. | Aciclovir-oogzalf 3% 5 dd tot 3 dagen na herstel, max. 2 weken. | Controle elke 3 dagen met fluoresceïne. |
| VZV-conjunctivitis | Start direct een oraal anti-viraal middel | Verwijs of overleg dezelfde dag bij alarmsymptomen. Verwijs anders binnen een week. | |
| Allergische conjunctivitis, IgE-gemedieerd | Zo nodig koud kompres. | Lokaal antihistaminicum: azelastine 0,05% (2-4 dd 1 dr.), ketotifen 0,025% of olopatadine 0,1% (2 dd 1 dr.) Zo nodig ook oraal antihistaminicum.Bij heftige klachten max. 3 dagen prednisolon 0,5% 3-4 dd 1 druppel.Bij heftige jeuk ooglid: max. 3 dagen HCA-crème 1%, 2 dd. |
Corneacontrole (fluoresceïne) voor en na prednisolon. Verwijs bij therapieresistente klachten. |
| Conjunctivitis door contact-allergie | Staak gebruik cosmetica, oogdruppels en contactlensvloeistof. | Bij heftige klachten max. 3 dagen prednisolon 0,5% 3-4 dd 1 druppel. Bij heftige jeuk ooglid: max. 3 dagen HCA-crème 1%, 2 dd. |
Corneacontrole (fluoresceïne) voor en na prednisolon. Verwijs bij vermoeden contactlensvloeistof-allergie: oogarts; andere allergie: dermatoloog. |
| Conjunctivitis door irritatie | Vermijd mechanische prikkels. | Zo nodig indifferent middel. | Controle lenzen door contactlensspecialist. |
| Subconjuncti-vale bloeding | Verdwijnt spontaan binnen 2-3 weken. Recidief kan optreden. | Zo nodig indifferent middel. | Zo nodig controle instelling orale antistollings-medicatie. |
| Episcleritis | Geneest spontaan.Evt. koud kompres. | Zo nodig indifferent middel. | Verwijs bij pijn of duur > 3 weken. |
Niet-traumatisch rood oog met alarmsymptomen
| Diagnose | Medicamenteuze behandeling | Controle, verwijzing oogarts |
| Acuut glaucoom | Verwijs direct met spoed. | |
| Keratitis dendritica (HSV) | Aciclovir-oogzalf 3% 5 dd tot 1 week na herstel; niet langer dan 2 weken geven. | Controle na 1 dag, daarna elke 2 dagen. Verwijs bij recidief, stroma-aantasting, contactlensdrager, visusprobleem, uitbreiding klachten tijdens aciclovir-oogzalf. |
| VZV-keratitis | Start direct een oraal antiviraal middel | Verwijs of overleg dezelfde dag bij alarmsymptomen. Verwijs anders binnen een week. |
| Andere keratitiden | Verwijs dezelfde dag. | |
| Scleritis | Verwijs dezelfde dag. | |
| Uveïtis | Verwijs dezelfde dag. |
| Middel | Indifferente middelen | Antibiotica | Aciclovir | Anti-allergisch |
| Dosering | R/ Hypromellose druppels 5mg/ml Dt/ 1 ampulle ocul druppels opl van 15ml S/ zo nodig 1 druppel, max 4dd 1 druppel R/ carbomeer gel oculair 2mg/g Dt/ 1 ampulle ocul gel 10g S/ Zo nodig 1 R/ Povidon druppels ocul (zonder bew) 50mg/1ml Dt/ 1doos met 20*0.4ml ocul druppels oplossing S/ Zo nodig elk uur een zakje (0.4ml). Geen max hoeveelheid. Bij geen effect, iets anders proberen o Wisselen als de ene nie werkt of toenameklachten o Niet meer dan 4x dd bij conserveermiddel (hydromellose en carbomeer gel) |
R/ Chlooramfenicol druppels ocul (zonder bew) 4mg/1ml Dt/ 1fles ocul drup opl 10ml S/ 6 applicaties pd tot 48u na genezing |
R/ Acyclovir oogzalf (zonder bew) 30mg/1g Dt/ 1 tube ocul zalf v 4.5g S/ 1cm zalf 5dd, in onderste ooghoek en inmasseren op evt blaasjes - tot 3d na sympt vrij |
R/ Azelastine 0.05% Dt/ 1 fles 6 ml S/ tweemaal daags 1 druppel in elk oog onvoldoende? R/ Pred 10mg/ml Dt. 1 flacon van 5 ml S/ 3 – 4x/d 1 druppel maximaal 3d Het effect van H1-antihistaminica voor oftamologisch gebruik treedt op al na enkele minuten |
| Bijwerkingen | - pijn, jeuk - gevoel vreemd lichaam - verhoogde intra-ocul druk - cornea ulcer - bloeding - vertraagde heling |
- allergie - na langdurig lokaal gebruik (> 1 maand): geïsoleerde gevallen van myelodysplasie, zeer zelden hematopoëtische hypoplasie of aplasie. Toename van het risico van cataract bij patiënten met G6PD-deficiëntie. |
Bij langdurig gebruik keratitis (max 2 weken) | Oogpijn, troebel zicht, oedeem van het ooglid, conjunctivitis, waterige ogen, oogirritatie en -jeuk Nasaal minder kans op systemische bijwerkingen CAVE: vaak moeilijk te onderscheiden van de symptomen van de onderliggende allergie |
3. Controleren op geschiktheid voor deze patiënt
(bestaande pathologie, co-medicatie, allergie)
| Middel | Indifferente middelen | Antibiotica | Aciclovir | Anti-allergisch |
| Contra-indicaties | zwangerschap en borstvoeding, hematopoëtische stoornissen, G6PD-deficiëntie. | Cortisone Infectie |
||
| Interacties | Oraal antihistaminica Alcoholgebruik |
4. Praktische uitvoering (voorschrift/advies)
(geef uitleg, maak voorschrift en geef instructies)
Achtergrondinformatie
Conjunctivitis: een roodheid van het oogwit door ontsteking, die meestal na 1w zal verdwenen zijn. Het is ongemakkelijk, maar meestal weinig pijnlijk. Er zijn verschillende oorzaken: allergie, infectie door een virus of bacterie, of mechanische wrijving
Hooikoorts: seizoensgebonden allergische rhino-conjunctivitis
Leg uit dat:
- er sprake is van een besmettelijke aandoening die ongevaarlijk is, meestal door een virus wordt veroorzaakt en doorgaans binnen 1 à 2 weken vanzelf overgaat
- een antibioticum niet werkzaam is tegen een virusinfectie en ook bij een bacteriële oorzaak de klachten vrijwel altijd zonder behandeling verdwijnen
- een antibioticum de genezing nauwelijks bespoedigt en complicaties niet voorkomt
- een lokaal antibioticum vaak irritatie in het oog geeft
- onnodig antibioticumgebruik bijdraagt aan resistentievorming en aan het ontstaan van een (soms ernstige) allergische reactie
Important
Praktische uitvoering: - handen wassen voor het aanbrengen- ooglid naar beneden trekken en naar boven kijken- zalf/druppels inbrengen zonder het oog te raken- 2 mins oog sluiten en traankanaal dichtdrukken
Important
! vaak allergische reacties op oftalmo middelen! bewaarmiddelen: allergie of stabiliteit traanfilm verstoren! zalven: stabiliteit traanfilm en droogheid verergeren! Minder systemische bijwerkingen, maar niet onmogelijk -> traankanaal dichtdrukken! geen contactlenzen - tot 15’ na product - bij CS: geen lenzen! suspensies schudden voor gebruik! 1m na openen niet meer gebruiken
5. Evaluatie opstellen/controle afspreken
(vervolgafspraak en alarmtekens)
Controle
- bij alarmsymptomen of toename van de klachten
- pijn
- visusverandering
- lichtschuwheid/fotofobie
- misselijkheid
- braken
- indien de klachten 1 week na het consult niet verbeteren
- met daarbij de uitleg dat het terugkomen vooral bedoeld is om eventuele complicaties te ontdekken (zoals keratitis of ulcus) en andere aandoeningen uit te sluiten (zoals allergie of HSV). Als zich geen complicaties voordoen, is ook bij patiënten die langer dan 1 week klachten hebben (1/4) een lokaal antibioticum niet nodig, omdat spontane genezing te verwachten is