Hoofdpijn
| ** Spanningshoofdpijn** | Migraine | Clusterhoofdpijn | Trigeminusneuralgie | Middelen-geïnduceerde hoofdpijn | |
|---|---|---|---|---|---|
| Epidemiologie | Frequent V>M |
M>V (mannelijke migraine) | >50j CAVE MS <50j |
||
| Etiologie | Familiaal voorkomend Uitlokkende factoren (voeding, omgeving, levensstijl, hormonaal, medicatie) |
||||
| Pathofysiologie | Verhoogde nociceptieve inputs van cerebrale bloedvaten naar corticale gebieden via het trigeminovasculair systeem, vanuit n. trigeminus naar **trigeminale nucleus caudalis **Prikkel gaat ook via nucleus tractus solitarius (belangrijkste projectiecentrum n. vagus) → vagale tonusverandering (nausea, braken)Release van neuropeptiden substance P en CGRP |
||||
| Diagnose | Moet voldoen aan deze factoren: - 30 min tot 7 dagen - 2 van de 4 volgende eigenschappen ( bilateraal, drukkend, spannend, matig tot mild) - niet toenemend bij fysische inspanning - fotofobie of fonofobie eventueel - geen nausea of braken - niet toe te schrijven aan een andere aandoening |
Zonder aura - 5 of meer aanvallen - aanval duurt 4u - 3d - minstens 2 (hemicranieel, kloppend, gemiddeld-ernstige pijn, erger bij inspanning) - minstens 1 (foto- en/of fonofobie, nausea en/of braken) - niet veroorzaakt door een andere aandoening Met aura (reversibel en zonder spierzwakte) - 2 of meer aanvallen - minstens 1 (visuele symptomen, sensibele symptomen, dysfatische spraakstoornis) - minstens 2 (homonieme visuele symptomen en/of enkelzijdige sensibele symptomen, min 1 aura-symptoom gradueel en/of meerdere aura-symptomen achtereenvolgens >5mins, aura duurt 5-60mins - migraine begint tijdens aura of volgt aura binnen 60 mins - niet veroorzaakt door een andere aandoening |
Niet verwarren met: Glossopharyngeusneuralgie - typische pijn in keel dat eveneens kan behandeld worden met Janetta-decompressie N. occipitalis maiorneuralgie - typisch pijn vanuit achterhofod uitstralen over schedel dat met lokale infiltraties (anesthetica of cortisone) kan behandeld worden |
Minstens 1 van deze factoren: - Gebruik van eenvoudige analgetica of NSAID op ≥3 dagen per week - Gebruik van triptanen op ≥ 2 dagen per week - Gebruik van ergotamine op ≥ 1 dag per week - Dagelijks gebruik van > 5 eenheden caffeïne houdende consumptie (koffie, thee, ice tea, cola, chocolade) |
|
| Symptomen | Eerder bandvormige hoofdpijn Kan unilateraal zijn maar vaker gegeneraliseerd |
Aanvalsgewijze éénzijdige kloppende hoofdpijn - Hoofdpijn die typisch van kant wisselt, vaak erger bij inspanning - Met of zonder aura (visuele en sensibele prikkelingsverschijnselen) - Nausea en braken - Neurologische uitvalsverschijnselen -Basilaire migraine met visusverlies, vertigo, ataxie, dysarthrie, BWZ verlies Migraine screener (PIN)- fotofobie - inability to function - nausea → 2/3 = 80% kans op migraine |
Aanvalsgewijze bonzende & stekende hoofdpijn, in en rond 1 oog - zeer hevige invaliderende hoofdpijn! (patiënt is echt radeloos) - 5-15 mins tot enkele uren - strikt ipsilaterale autonome verschijnselen (roodheid, conjunctivale injectie, tranenvloed, neusverstopping/-loop) - lokale zwelling arteria temporalis - GEEN braken - duidelijke agitatie |
Plotse 1-2s aanvalletjes van pijnscheuten in 1 aangezichtshelft - aangezichtspijn thv n. trigeminus - bepaalde triggerpoints kunnen pijn opwekken - tic douloureux (pijnlijke samentrekking aangezicht) - GEEN sensibiliteitsafwijkingen (soms zelfs hyperesthesie) |
|
| Verloop | Episodische hoofdpijn waarbij symptoomvrij tussen aanvallen of chronische spanningshoofdpijn | Episodisch (1-2 keer per maand) of chronisch (> 15 d per maand) | Episodes 1-2 x jaar, wisselend | In clusters | |
| Behandeling | (ev eerst anti-emeticum tegen nausea & braken) Paracetamol NSAID Ergotamines (nu niet meer eig) Triptanen Profylaxie (2 of meer aanvallen/m) met beta-blokkers, anti-epilleptica (VPA), erenumab (CGRP-AL) (CAVE geen wondermiddelen) Neurostimulatie bij refractaire migraine Rust en vermijden uitlokkende factoren |
**100% zuurstof Triptanen **subcutaan Prednisolone, methysergide, verapamil, lithium Indometacine bij paroxysmale hemicranie Deep brain stimulation experimenteel → vermoeden clusterhoofdpijn = doorsturen |
Anti-epileptica (carbamazepine, gabapentine) Janetta-decompressie bij neurovasculair conflict |
Volledig - in 1 keer - stoppen met de medicatie Meestal verbetering na 1 à 2 weken Eventueel ziekteverlof / polyklinische begeleiding / opname CAVE toename hoofdpijn mogelijk in eerst weken die volgen CAVE na ontwenningsperiode: terugkeer primaire hoofdpijn |
|
| Complicaties | Migraine met aura → risicofactor voor herseninfarct, hersenbloeding, MI → contra-indicatie voor OAC CAVE medicatie-geïnduceerde hoofdpijn - triptanen < 10 d per maand - paracetamol en NSAID < 3 x per week |
Important
Combinaties zijn mogelijk- 62% van migrainepatiënten ook spanningshoofdpijn- 25% van patiënten met spanningshoofdpijn ook migraine
Alarmsymptomen
Verandering
- Nieuwe hoofdpijn > 50 j
- Eerste migraine aanval > 40 j
- Veranderingen van een bekend hoofdpijnpatroon
Ernst
- Acuut ontstane, zeer hevige hoofdpijn (first or worst headache ever)
- Hoofdpijn met koorts, gedaald bewustzijn of nekstijfheid
Bijzondere omstandigheden
- < 6 jaar
- Zwangerschap: nieuwe hoofdpijn
- Ouderen met pijn temporaal (en/of visus stoornissen)
- Na ongeval: toename van hoofdpijn
- Zeer hoge bloeddruk en hevige hoofdpijn
- Voorgeschiedenis van Ca, HIV, immuundeficiëntie
Ruimte-innemend proces (door verhoogde intracraniële druk)
- Ochtendbraken, niet gerelateerd aan hoofdpijn
- Hoofdpijn progressief verergerend over weken
- Provocatie door druk- en standsveranderingen (bv post-lumbale punctie hoofdpijn door CSV lek)
- Focale neurologische afwijkingen
- Papiloedeem, hypertensie, bradycardie
- Persoonlijkheidsveranderingen, achteruitgaan werk- of school prestaties
Aura
- Atypische aura (>1 uur of met met motorische zwakte)
- Aura zonder hoofdpijn, of zonder voorgeschiedenis van hoofdpijn met aura
- Aura die voor het eerst optreedt na starten OAC