Grote localisatorische syndromen
Guide to -V-lijn
| Pyramidaal systeem | Extrapiramidaal systeem | Cerebellair systeem | Vitale sensibiliteit | Gnostische sensibiliteit | |
|---|---|---|---|---|---|
| Functie | Bewuste & vrijwillige bewegingen | Automatische bewegingen (bv armzwaai) Grove motoriek |
Coördinatie van bewegingen Gang & evenwicht Regeling spiertonus |
Pijnzin Temperatuurszin Grove tastzin |
Vibratiezin Proprioceptie (diepe gevoeligheid) Steregnosie (discriminatiezin) Fijne tastzin |
| Anatomie | Tractus corticospinalis Cortex → precentrale gyrus (area 4 v Brodman), pyramidale (Betz)cellen |
Alle hersendelen buiten pyramidebaan - corticale zones in frontale kwab - basale ganglia - mesencefale kernen (nucleus subthalamicus, substantia nigra, nucleus ruber) - medulla oblongata (oliva inferior, substantia reticularis) |
Tractus spinothalamicus lateralis → pijn- & temperatuurszin Tractus spinothalamicus anterior → grove tastzin Cortex → gyrus postcentralis (area 1, 2 & 3 v Brodman) |
Dorsale kolom via fasciculus gracilis & cuneatus | |
| Kruising & synaps | 90% kruising thv decussatio pryamidum - synaps spinaal met motorische voorhoorncellen - synaps craniaal met motorische kernen van craniale zenuwen |
Crossed & uncrossed neurons Via voorste kolom |
Synaps thv dorsale kolom ruggenmerg Kruisen vd middellijn in dorsale radix ruggenmerg |
Synaps thv medulla oblongata Kruisen vd middellijn voorbij medulla oblongata |
|
| Functie | CMN → exciterende en inhiberende werking op PMN PMN → innervatie spieren (alfa-neuronen) en tussenkomst in reflexboog (gamma-neuronen) |
Elke dorsale radix = 1 dermatoom - nek x C4 - armen x C5-T1 - navel x T9-T10 |
|||
| Letsels | CMN - acute contralaterale paralyse, areflexie & hypotonie ( uitval exciterende functie) - uren, weken nadien hyperreflexie ( spasticiteit - knipmesfenomeen - snelheidsafhankelijk) & hypertonie (uitval inhiberende werking) PMN - parese - hypotonie - areflexie - atrofie - fasciculaties |
Spiertonus - hypertonie - rigiditeit - tandradfenomeen - niet snelheidsafhankelijk Motorisch tempo & automatisme - hyperkinesie (onwillekeurige bewegingen) - hypokinesie (pokerface, micrografie, gang met kleine pasjes…) Onwillekeurige bewegingen - verdwijnen tijdens slaap & nemen toe bij emotie - dyskinesieën - rusttremor - chorea, athetose, hemiballisme, myoclonie, dystonie |
Ataxie (=/= sensorische ataxie bij verminderde proprioceptie) Hypermetrie (doorschieten van bewegingen) Intentietremor (↔ rusttremor extrapiramidaal) Dysdiadochokinese Vaak hypotonie |
Volledige onderbreking - anesthesie - analgesie Gedeeltelijke onderbreking - paraesthesie Geassocieerde motorische stoornissen (vaak gemengde bezenuwing) |
Gevoel van op wolkjes te lopen Optische controle noodzakelijk voor normale motoriek → sensorische ataxie bij gesloten ogen (proef v Romberg) |
| Varia | CMN en PMN liggen beide in CZS (enkel vanaf cellichaam perifeer) | Interactie met cortex, proprioceptie en vestibulair systeem |
Syndromen van grote hersenen
| Frontale kwab | Pariëtale kwab | Temporale kwab | Occipitale kwab | Basale ganglia | Capsula interna | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Functie | Inhiberende & faciliterende/executieve taak | Primair gevoeligheid | (grijs binnen) | Sensorische, motorische, visuele & auditieve banen lopen hier allemaal door (wit binnen) |
||
| Letsels | Psychomotorisch - graspreflex keert terug - akinesie Affectief - ontremming, euforie - depressie - akinetisch mutisme (=/= afasie) Hogere corticale functies - expressieve afasie bij linkshemisferisch letsel - somnolentie - desinhibitie instinctief gedrag (incontinentie, boulemie) |
- verminderde gevoelszin (hemi-hypoësthesie) - verminderde discriminatiezin (hemi-astereognosie) - contralaterale homonieme hemianopsie (post-chiasma) - praxiestoornissen - stoornissen in ruimtezin - somatognosie - gerstmann-syndroom bij letsel in dominante hemisfeer (vingeragnosie, L-R desoriëntatie, dyslexie/grafie, dyscalculie) |
- contralaterale homonieme hemianopsie - receptieve afasie (wernicke) - geheugenstoornissen - temporaalkwab epilepsie |
- contralaterale homonieme hemianopsie - visuele agnosie (sulcus calcarinus = primaire visuele cortex) |
- chorea - athetose - parkinsonbeeld |
- massieve contralaterale uitval |
| Varia | Grootste volume van alle kwabben → pathologie zonder anatomische voorkeur komt het meeste voor in frontale kwab |
Important
Taal = corticaalSpraak = motorische kernen craniale zenuwen
Syndromen van ruggenmerg
| Totale ruggenmergsectie | Hemisectie (Brown-Séquard) | Centromedullair syndroom (a. spinalis anterior infarct) | Medullaire compressie | |
|---|---|---|---|---|
| Letsels | Acuut (spinale shock) - totale paralyse met hypotonie - volledige areflexie - willekeurige lediging blaas & rectum - volledige gevoelloosheid onder niveau letsel Herstelfase - progressief vinniger worden reflexen - hypertonie |
Homolateraal - CMN uitval distaal laesie - PMN uitval op niveau laesie - uitval proprioceptie Contralateraal - uitval pijn & temperatuur (kruising thv dorsale radix) |
- paralyse - verlies van pijn- & temperatuurszin - BEHOUD van proprioceptie |
Primair - gevolgen in segment op niveau letsel Secundair - gevolgen onder niveau letsel |
Important
Ventraal motorische radicesDorsaal sensorische radices met ganglion
Important
Letsel hersenstam→ contralaterale uitval lange banen→ ipsilaterale uitval kernen craniale zenuwen