Wondzorg
Indeling wonden
Naar *oorzaak
- Traumatische wonden
- Iatrogene wonden
- Chronische wonden
Naar *uiterlijk
- Open wonden
- Gesloten wonden
- Degloving letsels
- Amputaties
- Bij afgerukte vinger
- → In plastiek zakje en dan in ijs leggen
- NIET IN MOND
Brandwonden
-
1ste graad
Histologie
- Alleen beschadiging van het epiderm
Klinisch
- Roodheid
- Zwelling
- Pijn
- Geen blaren
- Vaak pijnlijk
Spontane heling
- Na 3 tot 4 dagen
Therapie
- Lauw stromend water (10’)
- Topisch corticoïd (~ pijn)
Bij een 1ste graads brandwonde is er meer effect met een topisch corticoïd dan met een wondhelende crème.
-
2de graad
-
Oppervlakkig
Histologie
- weefseldestructie, doch beperkt, tot boven het niveau van de talgklieren
Klinisch
- Roodheid
- Blaarvorming
- Exsudatie
- Veel pijn
Spontane heling
- Na 2 tot 3 weken
- Weinig tot geen litteken
Therapie
- Lauw stromend water (10’)
- Open prikken van eventuele blaren
- Bij kleine blaren is openprikken niet nodig.
- Blaren die spontaan opengaan: best blaardak verwijderen wegens risico op surinfectie.
- Verdere verzorging:
- Hydrogel (vb. Flamigel, Intrasitegel)
- Vaselinegaas gebruiken na reiniging met fysiologisch water
- 1x daags verbandwissel
-
Diep
Histologie
- weefseldestructie tot onder het niveau van de talgklieren
Klinisch:
- roodheid
- blaarvorming
- weinig exsudatie
- weinig pijn
Spontane heling
- ongeveer 3 weken
- litteken
Therapie
- Lauw stromend water (10’)
- Open prikken van eventuele blaren
- Bij kleine blaren is openprikken niet nodig.
- Blaren die spontaan opengaan: best blaardak verwijderen wegens risico op surinfectie.
- Verdere verzorging:
-
Hydrogel (vb. Flamigel, Intrasitegel)
-
Vaselinegaas gebruiken na reiniging met fysiologisch water
(1x daags verbandwissel)
-
-
-
3de graad
Histologie
- full thickness burn
- Volledige necrose van epidermis, cutis en subcutis.
Klinisch
- huid vertoont een lederachtig aspect
- geen pijn, ongevoeligheid (de “pin-pricktest” waarbij men met een naald in de brandwonde prikt, toont aan dat de brandwonde ongevoelig is).
Spontane heling
- wondgenezing na maanden
- met litteken.
Therapie
- acuut: lauw stromend water (10’)
- Behalve voor kleine wondjes, is chirurgie noodzakelijk.
- Opname in het ziekenhuis!
Voor opname best geen zalf/gel op de wonde(n) aanbrengen
-
Regel van 9 van Wallace
Hierbij wordt het lichaam onderverdeeld in zones van 9% of een veelvoud hiervan.
Bijkomend wordt de gesloten gestrekte handpalm van de patiënt aanzien als 1% van de totale lichaamsoppervlakte.
Men dient er wel rekening mee te houden dat het hoofd van een klein kind (19%) een aanzienlijk hoger percentage in beslag neemt dan een volwassene (9%).
-
Steeds opname bij
- Verbranding van de luchtwegen
- Verbranding van het gezicht
- Verbranding van handen, voeten
- Verbranding van de genitalia
- Meer dan 15% partial thickness
- Meer dan 2% full thickness
-
Globaal kan men stellen dat bij oudere mensen een uitgebreide verbranding levensgevaarlijk kan zijn.
-> % total body surface area + leeftijd (in jaren) = praktisch geen overlevingskans
Aanpak acute wonden
- Handhygiëne en handschoenen
- Reinigen
- Ontsmetten
- Verbandkeuze
Verbanden
Beginpunt verband wordt omgevouwen voor betere fixatie
- Spiraalverband
- Twee cirkelslagen distaal van de wonde met omgevouwen beginpunt
- Verder werken naar proximaal toe met eenzelfde overlapping
- Kruisverband
- Houd het lidmaat in lichte flexie
- Twee cirkelslagen rond de elleboog
- Eén omwinding naar proximaal, vervolgens één naar distaal, divergerend op de elleboog en convergerend op de elleboogplooi
- Elke omwinding bedekt deels de vorige
- Scharnierverband
- Starten distaal van het te zwachtelen lichaamsdeel met omgevouwen beginpunt
- Twee circulaire slagen
- Vooraan diagonaal naar boven tot achter het lichaamsdeel en terug naar voor en diagonaal naar beneden
- Deze cirkelslagen herhalen met eenzelfde overlapping
- Eindigen met twee cirkelslagen