#Klinische-vaardigheden #Gastrologie

Inspectie

• **Huid

  • Littekens
  • Bloedvaten
  • Echymose
  • Huidskleur
  • Striae

• **Haardistributie

• **Abdominale contour

  • Diffuse of lokale zwelling

• **Peristaltiek

• **Pulsaties

• Ligt patiënt rustig of niet?

• Buik opgespannen of niet?

Auscultatie

Warm de stethoscoop lichtjes op

• **Peristaltiek
  • Duw lichtjes op verschillende plaatsen van de buik
  • Luister naar darmgeruisen
    • Gedurende 1 à 2 mins op zelfde plaats
    • Zeg dit op examen!
  • Normaal? Geen geluiden? Metallische geruisen? Hyperperistaltiek?
• **Vaatgeruisen
  • Aorta abdominalis
    • Op middellijn
    • In midden tussen navel en xiphoid

Percussie

• **Interpretatie

  Tympanie

  • Gas en vloeistof
  • Grootste deel van de buik
  • Bv darm hoog geluid tgv gas

  Resonantie/sonoor

  • Over lucht
  • Bv longen laag frequent hol geluid

  Matiteit/demping

  • Vlak
  • Geen echogeluid
  • Over zacht weefsel of vocht
  • Bv gevulde blaas, lever, milt vocht in peritoneum, ascites

• **Percussie van ascites
  **Shifting dullness

  1. Vanuit middellijn naar lateraal percutteren
  2. Opsporen op welk niveau geluidsverschil te horen is
  3. Bij twijfel patiënt lichtjes kantelen
     1. Vocht verplaatst zich
     2. Lijn met verschil tussen tympaan en meer vol geluid verplaatst
     3. Bevestiging vocht (niet gewoon wat vetweefsel thv buikwand)

• **Percussie van lever

  1. Percuteer midclaviculair van tympaan naar gedempt om onderllijn lever op te zoeken
     1. Normaal aan onderrand van laatste rib (L1)
  2. Percuteer midclaviculair van sonoor naar gedempt om bovenlijn lever op te zoeken
     1. Volg richting intercostale ruimte
     2. Normaal thv 4de / 5de ICR

  Tss boven- en ondergrens lever in normale omstandigheden 10-12cm

• **Percussie van milt

  1. Percuteer midaxillair
     1. Verwacht milt volledig onder ribbenboog

  Eventueel in zijlig (precieser)

  Rechterbeen gestrekt, linkerbeen geplooid, linkerarm naar boven geheven

  1. Percuteer van sonoor naar gedempt om bovenlijn milt op te zoeken
  2. Vervolgens hoor je ook het verschil tussen matiteit van de milt en het tympanisme van colon/maaggassen

  Kan ook in breedterichting uitgevoerd worden

Palpatie

• **Oppervlakkige palpatie

  1. Warm vingers voldoende op
  2. Met vlakke hand diffuus over het abdomen
     1. Zoek naar spierweerstand
     2. Maak onderscheid tussen actieve en passieve weerstand (knieën opheffen, pt afleiden door te praten)
     3. Passieve weerstand wijst op peritoneale prikkeling

• **Diepe palpatie

  1. Bimanueel palperen, druk geleidelijk opvoeren
  2. Volg het colonkader systematisch
  3. Colon descendens
  4. Colon transversum met maagstreek (onder xiphoid)
  5. Colon descendens met galblaas (tussen xiphoid en rechter laterale streek)
     1. Bij diepe inademing aanhaken leverrand
     2. Bij pijn, positief teken van Murphy
        1. Acute cholecystitis
  6. 2/3 afstand tussen navel en crista illiaca rechts
     1. Bij pijn, positief teken van McBurney
     2. Acute appendicitis

• **Loslaatpijn

  Wijst op peritoneale prikkeling

  1. Op plaats van pijn diepe palpatie
  2. Even wachten tot pijn mindert
  3. Plots loslaten
     1. Bij pijn, positieve loslaatpijn
     2. Plotse mobilisatie geprikkeld peritoneum

• **Contralaterale pijn

  Wijst op peritoneale prikkeling

  Met diepe palpatie aan contralaterale kant pijn uitlokken aan ipsilaterale kant door mobilisatie peritoneum

• **Palpatie lever

  Techniek 1

  1. Met vlakke hand en radiale zijde aan onderzijde lever (die je door percussie al hebt gelokaliseerd)
  2. Oefen lumbale druk uit
  3. Vraag patiënt om diep in- en uit te ademen
  4. Bij diepe inademing voel je leverrand tegen vinger komen

  *Bimanueel (indien vorige methode geen resultaten oplevert)

  1. Met beide hande onderzijde lever opzoeken (die je door percussie al hebt gelokaliseerd
  2. Vraag patiënt om diep in- en uit te ademen
  3. Bij diepe inademing voel je leverrand tegen vinger komen

  *Aanhaakmethode

  1. Met 2 handen thv ondergrens (die je door percussie al hebt gelokaliseerd)
  2. Diepe aanhaakmethode
  3. Aan patiënt vragen om diep in- en uit te ademen
  4. Bij diepe inademing voel je leverrand tegen vinger komen
  5. Druk even lossen zodat leverrand even onder je vingertoppen kan glijden

• **Palpatie milt

  In normale omstandigheden komt milt niet onder linker ribbenrooster uit en is dus niet palpabel

  Onder pathologische omstandigheden vergroot de milt naar caudaal en naar navel toe

  Met wijsvinger onder ondergrens blijven

  Bimanueel manoeuvre

  1. Met linkerhand in de richting van de ribben aanhaken
  2. Met rechterhand graduele beweging naar boven
  3. Diep in- en uitademen
  4. Bij uitademen wachten
  5. Bij inademen schuif je naar voor

  Kan ook in zijlig

• **Palpatie nieren

  Normaal nieren niet te voelen (bij mager personen uitzonderlijk onderpool rechter nier)

  1. Lumbaal onderaan aanhaken
  2. Patiënt laten in- en uitademen
  3. Bij inademingsmanoeuvre met andere hand dieper in de buik reiken

Speciale testen

• **Loslaatpijn

  Wijst op peritoneale prikkeling

  1. Op plaats van pijn diepe palpatie
  2. Even wachten tot pijn mindert
  3. Plots loslaten
     1. Bij pijn, positieve loslaatpijn
     2. Plotse mobilisatie geprikkeld peritoneum

• **Contralaterale pijn

  Wijst op peritoneale prikkeling

  Met diepe palpatie aan contralaterale kant pijn uitlokken aan ipsilaterale kant door mobilisatie peritoneum

• **Psoas teken

  1. Flexie heup tegen weerstand
  2. Aanspannen m. psoas is bij peritoneale prikkeling pijnlijk

• **Obturator teken

  1. 90° flexie heup & knie
  2. Endorotatie heup
  3. Uitrekking m. obturator internus wat pijnlijk kan zijn bij pathologie

• **Nierslagpijn

  1. Bepaal onderzijde ribben en costovertebrale hoek
  2. Met ulnaire zijde rechterhand aan beide lumbale streken OF linkerhand als aambeeld en rechterhand als hamer

• **Teken van McBurney

• **Teken van Murphy