Antibiotica

#Klinisch-redeneren #Infectiologie

Werkingsmechanismen	Resistentie	Spectrum	Bijwerkingen	Contra-indicatie	Toediening
Penicillines	Activiteit ter hoogte van celwand → binden ter hoogte van ‘penicillinbinding protein’ (PBP) → blokkeren transpeptidatie → lyse bacteriële cel	Hydrolyse beta-lactamring Mutatie aangrijpingspunt (PBP) Veranderde permeabiliteit		Weinig toxisch Allergische reacties Diarree, infecties door C. difficile en candida-infecties Allergie aan penicillines	IgE-gemedieerde pencilline-overgevoeligheid
Smalspectrum penicilline	Activiteit ter hoogte van celwand → binden ter hoogte van ‘penicillinbinding protein’ (PBP) → blokkeren transpeptidatie → lyse bacteriële cel	Hydrolyse beta-lactamring Mutatie aangrijpingspunt (PBP) Veranderde permeabiliteit	Enkel streptokokken → bij vermoedelijke of bewezen streptokokkeninfectie (tonsillitis, streptokokkenangina, erisypelas)	Weinig toxisch Allergische reacties Diarree, infecties door C. difficile en candida-infecties Allergie aan penicillines	IgE-gemedieerde pencilline-overgevoeligheid
Aminopenicillines	Activiteit ter hoogte van celwand → binden ter hoogte van ‘penicillinbinding protein’ (PBP) → blokkeren transpeptidatie → lyse bacteriële cel	Hydrolyse beta-lactamring Mutatie aangrijpingspunt (PBP) Veranderde permeabiliteit	Actiever tegen s. pneumoniae (smal spectrum) → empirische therapie (respiratoire infecties met geringe kans op betalactamase-producerende kiemen (>s. pneumoniae) → gerichte therapie (infecties door s. pneumoniae, e. coli, e. faecalis) Profylaxe bij tandheelkundige ingrepen ter preventie van endocarditis	Maaglast en diarree Maculopapuleuze huiduitslag Patiënten met allergie voor de andere penicillines zijn ook allergisch voor amoxicilline maar het tegenovergestelde is niet noodzakelijk waar	IgE-gemedieerde pencilline-overgevoeligheid
Anti-staflyokokken penicillines	Activiteit ter hoogte van celwand → binden ter hoogte van ‘penicillinbinding protein’ (PBP) → blokkeren transpeptidatie → lyse bacteriële cel	Hydrolyse beta-lactamring Mutatie aangrijpingspunt (PBP) Veranderde permeabiliteit	Actief tegen MSSA, iets minder tegen streptokokken → empirisch bij huid- en weke deleninfecties → gericht als eerste keus bij MSSA infecties	Allergische reacties Diarree, infecties door C. difficile en candida-infecties Allergie aan penicillines Cholestatische hepatitis	IgE-gemedieerde pencilline-overgevoeligheid Leverlijden
Carbanepems	Activiteit ter hoogte van celwand → binden ter hoogte van ‘penicillinbinding protein’ (PBP) → blokkeren transpeptidatie → lyse bacteriële cel	Hydrolyse beta-lactamring Mutatie aangrijpingspunt (PBP) Veranderde permeabiliteit	Zeer breed spectrum - inclusief pseudomonas - inclusief ESBL	Diarree door beïnvloeding commensale flora Effecten ter hoogte van het centrale zenuwstelsel (hallucinaties, verwardheid, convulsies en myoclonieën): zelden.	IgE-gemedieerde pencilline-overgevoeligheid
Amoxicilline-clavulaanzuur	Toegevoegd effect -> neutraliseren beta-lactamase	Hydrolyse beta-lactamring	Actief tegen meeste invasieve kiemen in community, inclusief anaeroben, met uitzondering van atypische kiemen Profylaxe bij tandheelkundige ingrepen ter preventie van endocarditis	Maaglast en diarree (>amoxicilline) Maculopapuleuze huiduitslag Hepatitis, vooral cholestatisch Patiënten met allergie voor de andere penicillines zijn ook allergisch voor amoxicilline maar het tegenovergestelde is niet noodzakelijk waar	IgE-gemedieerde penicilline-overgevoeligheid Leverlijden bij vroegere behandeling met amoxicilline + clavulaanzuur
Piperacilline + tazobactam	Toegevoegd effect -> neutraliseren beta-lactamase	Hydrolyse beta-lactamring	Breedspectrum ziekenhuisAB - cfr. Amoxicilline-clavulaanzuur, doch breder spectrum naar enterobacterales en inclusief Pseudomonas Aeruginosa → meer gram-negatieve activiteit	Allergische reacties Diarree, infecties door C. difficile en candida-infecties	IgE-gemedieerde penicilline-overgevoeligheid
1st gen cephalosporines	Activiteit ter hoogte van celwand → binden ter hoogte van ‘penicillinbinding protein’ (PBP) → blokkeren transpeptidatie → lyse bacteriële cel	Hydrolyse beta-lactamring Mutatie aangrijpingspunt (PBP) Veranderde permeabiliteit	Zuiver gram-negatieve werking (echter zonder effect op Pseudomonas Aeruginosa)	Allergische reacties Infecties door C. difficile Hematologische stoornissen Neurologische stoornissen Hepatische afwijkingen Nefrotoxiciteit	IgE-gemedieerde penicilline-overgevoeligheid
2nd gen cefalosporines	Activiteit ter hoogte van celwand → binden ter hoogte van ‘penicillinbinding protein’ (PBP) → blokkeren transpeptidatie → lyse bacteriële cel	Hydrolyse beta-lactamring Mutatie aangrijpingspunt (PBP) Veranderde permeabiliteit	Cfr. Amoxicilline-clavulaanzuur (zonder anaeroben en enterococcen) Meer actief tegen pneumokok ivm 1st gen cephalosporines	Allergische reacties Infecties door C. difficile Hematologische stoornissen Neurologische stoornissen Hepatische afwijkingen Nefrotoxiciteit	IgE-gemedieerde penicilline-overgevoeligheid
3rd gen cefalosporines	Activiteit ter hoogte van celwand → binden ter hoogte van ‘penicillinbinding protein’ (PBP) → blokkeren transpeptidatie → lyse bacteriële cel	Hydrolyse beta-lactamring Mutatie aangrijpingspunt (PBP) Veranderde permeabiliteit	Cfr. Amoxicilline-clavulaanzuur (zonder anaeroben en enterococcen) Bij ceftazidime (+pseudomonas & minder actief tegen S. pneumoniae & niet actief tegen S. aureus) Meer actief tegen pneumokok ivm 1st gen cephalosporines	Allergische reacties Infecties door C. difficile Hematologische stoornissen Neurologische stoornissen Hepatische afwijkingen Nefrotoxiciteit	IgE-gemedieerde penicilline-overgevoeligheid
4th gen cefalosporines
5th gen cefalosporines			Enigste beta-lactam AB werkzaam tegen S. Aureus (MSSA-MRSA)
Neomacroliden	Blokkering peptidyltransferase → inhibitie verlenging proteïne → verstoring EW-synthese → bacteriostase		Vooral gram-positieven en atypische kiemen → bij vermoeden atypische verwekker Profylaxie bij tandheelkundige ingrepen ter preventie van endocarditis	Gastro-intestinale stoornissen Allergische reactie Reversibele verstoring van de leverfunctietesten Centrale effecten (psychotische reacties, nachtmerries) Verlenging van het QT-interval en torsades de pointes	Risico-factoren voor QT-verlenging
Clindamycine			Vooral gram-positieven en anaeroben >> streptokokken, anaeroben, MRSA, polymicrobiële flora	Maag-darmstoornissen: nausea, braken en vooral diarree Pseudomembraneuze colitis door proliferatie van C. difficile
Tetracyclines	Inhibitie binding transfer RNA op ribosoom → verstoren EW synthese → bacteriostase		Vooral gram-positieven en atypische kiemen	Opstapeling in beenderen en tanden wanneer tetracyclines gebruikt worden tijdens hun aanleg Leverstoornissen, vooral bij bestaan van nierinsufficiëntie en bij zwangere vrouwen Maaglast, nausea en diarree Fotodermatose Benigne intracraniële hypertensie	Tweede en derde trimester van de zwangerschap Kinderen onder de 8 jaar
Aminoglycosiden	Inhibitie ’proofreading’ binding transfer RNA op ribosoom → ‘foutieve’ en verstoorde EW synthese → bactericidie			Vooral gram-negatieven → toevoeging aan ander AB bij ernstige nosocomiale infecties → verbreding spectrum (synergie met beta-lactam) → infecties veroorzaakt door multidrug-resistente pseudomonas en andere gram-negatieven
Levofloxacine				Tendintiis
Ciprofloxacine
Moxifloxacine
Vancomycine - Tecioplanine
Trimethoprim + sulfamethoxazole (sulfamiden)
Metronidazole
Nitrofurantoine
Linezolid

Betalactam-antibiotica

Penicillines

Smalspectrum penicilline

Aminopenicillines

Anti-staflyokokken penicillines

Carbanepems

Beta-lactamase inhibitoren

Amoxicilline-clavulaanzuur

Piperacilline + tazobactam

Temocilline

Aztreonam

Cefalosporines

De cefalosporines bezitten, zoals de penicillines, een β-lactamring en hun werkingsmechanisme is gelijkaardig, maar hun β-lactamring is minder gevoelig voor afbraak door β-lactamasen.

1st gen cephalosporines

2nd gen cefalosporines

3rd gen cefalosporines

4th gen cefalosporines

5th gen cefalosporines