Ijzergebreksanemie

#Hematologie #Huisarts

  1. Wat is het probleem/preciseer de diagnose

    _(geslacht/ leeftijd/ klachten/relevante actieve problemen +
    nuttige voorgeschiedenis + werkhypothese huidig probleem in 1-2 zinnen)
    _

    Symptomen: bleke huidskleur en mucosae, hartkloppingen, kortademig, duizeligheid, hoofdpijn, vlekken voor de ogen, oorsuizen, vermoeidheid, prikkelbaar…

    NOOIT EINDDIAGNOSE! - zoek altijd een oorzaak

    • bloedverlies (menstruatie, trauma, CAVE colorectaal ca bij pt >50j, latente bloeding)
    • verhoogde nood (groei, zwangerschap, chronische aandoening)
    • verminderde absorptie (IBD, maag- of darmresectie, metformines, PPI’s
    • onvoldoende inname (afwijkend voedingspatroon, ondervoeding)

    In ferriprieve anemie : Fe gedaald, TSAT laag en TIBC verhoogd, ferritine laag

  2. Definieer het therapeutisch doel

    (bv genezend werken, verkorten ziekteverloop, vermijden complicaties acuut of op termijn, afremmen verergering ziekte, symptomatisch comort verbeteren)

    Symptomatisch

    Oorzakelijk

  3. Standaard therapie/geneesmiddelen

    (niet-medicamenteus + geneesmiddelen, eerste, tweede, derde… keus)

    1. Voedingsanamnese en advies

    2. Peroraal Fe

      • voorkeur voor tweewardige ijzerverbindingen (wordt beter opgenomen)
      • bruistabletten = gewone tabletten (qua resorptie)
      • indien nodig kan ascorbinezuur toegevoegd worden om resorptie te verbeteren, of overgaan naar IV Fe

    3. IM Fe

      • bij peroraal falen
      • bij ernstige resorptiestoornissen

    4. OORZAKELIJK WAAR MOGELIJK!

      • ijzer toedienen zonder dat de oorzaak van de ferriprieve toestand gekend is wordt afgeraden

    Fe metabolisme en erythropoiese

    20 mg/d nodig voor erythropoiese waarvan meerderheid wordt gerecycleerd

    • 18 mg komt uit RES/lever, via serum Tf
    • 1-2 mg komt uit voeding

    Aanbod in het dieet is 10-20 mg en absorptie is~10%.

    Regulatie vindt enkel plaats op het niveau
    van absorptie, er is geen actieve excretie

    • wel een dietische factor: bij overexposure, minder absorptie

  4. Controleren op geschiktheid voor deze patiënt

    (bestaande pathologie, co-medicatie, allergie)

    1. Voedingsanamnese en advies

    2. Peroraal Fe gluconaat (Losferron), sulfaat (Fe2+)(Ferograd, Ferrogradumet, Tardiferron) of polysaccharaat (Fe3+)(Ferricure) evtl in combinatie met Vitamine C

      1. GI tolerantie (25%) is een probleem voor alle preparaten
      2. Maaglast, constipatie, maagpijn, zwarte faeces, reversibele verkleuring tanden
      3. CI: hemochromatose, ijzerstapeling, herhaaldelijke bloedtransfusies
      4. Verminderde resorptie van oa bisfosfonatien, chinolonen, levodopa, levothyroxine en tetracyclines bij gelijktijdige inname van ijzer
      5. Verminderde resorptie van ijzer bij gelijktijdige inname van oa antacida, calciumzouten, tetracyclines, melkproducten, koffe of thee

    3. IM Fe

      1. Pijn

      2. Roestverkleuring thv huid (mogelijks irreversibel)

      3. IV Fe

      4. Ernstige hypotensie

      5. Allergische reacties

      Inname van tabletten met verlengde afgifte wordt beter verdragen

  5. Praktische uitvoering (voorschrift/advies)

    (geef uitleg, maak voorschrift en geef instructies)

    R/ ferrosulfaat 525mg
    Dt. 1 doos van 30 tabletten
    S/ 1 tablet per dag 2-3u buiten de maaltijd

    R/ ferrogluconaat 695mg

    Dt. 1 doos van 30 bruistabletten

    S/ 1 tablet per dag 2-3u buiten de maaltijd met rietje (tegen verkleuring tanden)

    Interval van minstens 2-3u tussen innamen van ijzer en inname van andere geneesmiddelen is aangewezen! Toedienen tijdens de maaltijd vermindert de gastro-intestinale stoornissen maar vermindert ook de resorptie.

    !!! Ijzerreserves in het organisme moeten aangevuld worden => verdere toediening voor 3 maanden na normalisering van het hemoglobinegehalte.

  6. Evaluatie opstellen/controle afspreken

    _(vervolgafspraak en alarmtekens)

    _

    Controleer Hb 4 weken na start ijzersuppletie en wanneer het Hb naar verwachting weer normaal is (uitgaand van een gemiddelde stijging van 0,5 mmol/l per week).

    Na normalisering Hb: ijzersuppletie nog 8-12 weken continueren in halve dosering van de dosis die tot dan toe goed werd verdragen.

    Volwassene kan per dag 100mg elementair ijzer verwerken

    Doel medicatie:

    • Hb doen stijgen met 1 g/dl per week
    • Ferritine > 50μg/l
    • Transferrine saturatie >30%

    CAVE: gastroscopie en/of coloscopie ter uitsluiting van GI-maligniteit bij vr/ma > 50j, anamnestische aanwijzingen voor maagklachten

    Bijvragen;

    risico lange termijn inname PPI → anemie