DGBI

#Gastrologie

Constipatie

Wat?

Constipatie

2 of minder defaecaties per week
stevig persen of blokkagegevoel
nood tot digitale evacuatie bij defaecatie
gebruik van laxativa >1x/w

Etiologie constipatie?

Kinderen

niet zeldzaam
vooral bij jongens
encopresis

Volwassenen

V
genderverschil verdwijnt op oudere leeftijd

	Secundaire constipatie	Functionele constipatie	IBS-C
Wat?	*met aanwijsbare (organische) oorzaak: - GI (coloncarcinoom) - medicamenteus (anticholinergica) - metabool-endocrien (zwangerschap) - neurogeen (ruggenmerglaesie) - omstandigheden (immobiliteit)	*geen organische oorzaak weerhouden: - trage colontransit - gestoorde uitdrijving (bekkenbodemprobleem) - combinatie	*Buikpijn gecombineert met bemoeilijkt stoelgangspatroon
Suggestief	- plots begin >45j - abdominale/anale pijn - valse defaecatiedrang - bloed/slijmbijmenging - familiaal voorkomen CRC - medische voorgeschiedenis	- gevoel van onvolledige evacuatie - lang op toilet zitten (noodzaak tot hard en lang persen) - geobstrueerde, digitale evacuatie - lavement of suppo nodig
Diagnose	Indien organische oorzaak vermoed wordt of bij alarmsymptomen → coloscopie Eventueel bij chronische constipatie bloedonderzoek verdedigbaar	Goede anamnese - moeilijke en pijnlijke defaecatie - onvolledige lediging - digitale evacuatie - lavementgebruik Ballonexpulsietest
Behandeling	Voorwandplastiek - beste indicatie patiënten bij wie defaecatie lukt via vaginale compressie - kleine rectocoeles bij voorkeur niet geopereerd	- biofeedback - voedingsadvies - toilethygiëne
Prototype	Rectocoele - uitstulping rectum (meestal ventraal) - vaak samen met anismus	Anismus - chronische verworven defaecatiestoornis - frequentst voorkomende uitdrijvingsstoornis - onvoldoende relaxatie/paradoxale contractie m. puborectalis + EAS
CAVE	- indien samen met anismus: eerst anismus behandelen - rectocoele aanwezig bij 20-80% van asymptomatische vrouwen

Important

Het is essentieel om vroegtijdig onderscheid te maken tussen een organische/secundaire en een functionele constipatie

Behandeling constipatie?

Levensstijl

vezelinname (fruit, groenten)
vochtinname
toileihygiëne (voetbankje, niet uitstellen)
lichaamsbeweging, minder sedentaire levensstijl

Toilethygiëne

defaecatie niet uitstellen
voetbankje

Laxeermiddelen

(on)oplosbare vezels en zwelmiddelen
1. volumeverhogend effect
2. voldoende vochtinname
osmotische laxativa
1. abdominale opzetting en flatulentie
2. laaggedoseerd starten en geleidelijk dosis opdrijven
contactlaxativa
1. stimuleren colomotiliteit
2. vrij drastisch
3. opletten bij ouderen (elektrolytstoornissen)
glijmiddelen
1. stimuleren colonmotiliteit
2. vergemakkelijkt transport
3. CI: slikstoornissen (aspiratiepneumonie)
4. chronisch gebruik vermijden (vitamine opname)
prucalopride
1. 5HT-agonist
2. stimuleert colonmotiliteit
3. duur
rectale laxeermiddelen
1. minder gebruikt en geïndiceerd
2. therapieresistente faecale impactie
3. dreigende intestinale obstructie

Important

best stapsgewijs en traag opbouwen

Important

laxeermiddelen worden niet terugbetaald

Incontinentie

Wat?

Incontinentie

onvermogen om faecaal materiaal willekeurig op te houden

Etiologie incontinentie?

>V
alle leeftijden, maar vooral ouderen
5-10%

Diarree	Verminderde rectale compliance	Gestoorde rectale sensatie	Verzwakte bekkenbodem & EAS	Onvolledige evacuatie
Belangrijkste groep (IBS-D, crohn, colitis) - IBS-D suggestieve anamnese intacte sfincter vezelpreparaat, loperamide, colestyramine	- colitis ulcerose - crohn - bestraling - postop	Neurogeen lijden: - perifeer (diabetes) - centraal (ruggenmergletsel)	Neurogeen lijden: - perifeer (diabetes) - centraal (ruggenmergletsel) - anatomische: postop, obstretisch sfinctertrauma - postpartum FI vrouw van middelbare lft, >1 vaginale verlossing meer risico op scheur anale sfincter -> pelvische re-educatie -> sacrale neuro-modulatie	FI / encopresis - constipatie - passieve faecale incontinentie rectaal toucher

Behandeling incontinentie?

(IBS-C, postpartum faecale incontinentie, faecale impactie met overloopincontinente bij oudere persoon)

Chirurgie

bij ernstige incontinentie
onvoldoende reactie op conservatieve therapie
(rectocoele, rectumprolaps)

CAVE dyspareunie

Functionele dyspepsie

Wat?

Dyspepsie: groep van symptomen die zich situeren in de bovenbuik

epigastrische pijn of zwaartegevoel
vroegtijdige verzadiging tijdens maaltijd
afwezigheid hongergevoel
misselijkheid of nausea
braken
(pyrosis) - behoort eig niet tot symptoomcomplex dyspepsie

Functioneel:

Gestoorde GI motiliteit

vertraagde maagontlediging
gestoorde fundusrelaxatie

Viscerale hypersensitiviteit

hypersensitiviteit maag (bij distentie)

H. pylori

Diagnose?

In principe is anamnese genoeg

Endoscopie:

epigastrische pijn op voorgrond
- vermoeden ulcus
bij alarmsymptomen
- vermagering
- anemie, bloedverlies
- 50j met dyspepsie
- braken

H. pylori detectie:

chronische dyspepsie

→ indien positief eradicatie (10d omeprazole + amoxiclav)

Maagontledigingsonderzoek:

slechts bij 1/3 pt met dyspepsie gestoord
niet routinematig aanbevolen

Behandeling?

Acute transiënte dyspepsie

geruststelling en toelichting
dieetmaatregelen
prokinetica
- domperidone
- metoclopramide

Chronische functionele dyspepsie

geruststelling en toelichting
causale factoren uitsluiten
- stop NSAID, roken, alcohol, uitlokkende voeding
H2-blokker / PPI
- alleen effectief bij pt met simultaan pyrosis/GERD
  
  → behandel als GERD (PPI’s)
eradicatie H. pylori
- testen bij chronische dyspepsie
prokinetica (weinig evidentie)
- bij symptomen van gastroparese of vertraagde maaglediging
antipscyhotica in lage dosis (weinig evidentie)
(erythromycine)
(tricyclische antidepressiva, neuroleptica)