Eczeem
Feedback:
- therapietrouw goed nagevraagd
- niet-medicamenteuze therapie!
- geen moeilijke woorden (supportief)
- datum invullen!
- → waarom corticoïden verminderen? nakijken
Wat is het probleem/preciseer de diagnose
_(geslacht/ leeftijd/ klachten/relevante actieve problemen +
nuttige voorgeschiedenis + werkhypothese huidig probleem in 1-2 zinnen)
_
Probleem: opstoot eczeem niet goed reagerend op 4w hydrocortisone lokaal bij 9 jarig kind met bekend constitutioneel eczeem
Vorm
Acuut (=nat): erytheem, oedeem, papels, exsudatie, crustae
Subacuut: uitdroging, schilfers
Chronisch: erytheem, schilfers, lichenificatie
Exogeen eczeem
Allergisch contacteczeem (type 4 overgevoeligheid)
Irritatief exzeem (rechtstreeks toxisch effect)
Andere eczemen
Atopisch constitutief eczeem (vrl bij kinderen)
Craquelé eczeem
Dishydrotisch eczeem
Hyperkeratotisch eczeem
Microbieel eczeem
Hypostatisch eczeem
Juveniele plantaire dermatose
Symptomen:
Altijd: Jeuk, krabletsels, gepolijste nagels
Afhankelijk van de oorzaak en het stadium: papels, erytheem, …
Onderzoeken:
Uitsluiten onderliggende oorzaken
- PBO: cellen, lever, nier, SK, glu, Fe,
- RX long
- Echo abdomen
- Stoelgang (bloed? Kweek (Kkr, parasiet?)
- Evt HIV of hepatitis
1. Definieer het therapeutisch doel
(bv genezend werken, verkorten ziekteverloop, vermijden complicaties acuut of op termijn, afremmen verergering ziekte, symptomatisch comort verbeteren)
Onderliggende oorzaak aanpakken
Jeuk verminderen - symptomatisch
Complicatie vermijden (impetigo, lichenificatie)
2. Standaard therapie/geneesmiddelen
(niet-medicamenteus + geneesmiddelen, eerste, tweede, derde… keus)
A. Niet-medicamenteus
- Irritatie vermijden: geen wol, wel katoen; geen zeep, maar badolie
- Uitdroging vermijden: vasodilatatie vermijden → geen caffeïne, alcohol,…, geen te warm bad/douche, niet lang baden
- Krabben vermijden/voorkomen: nagels knippen
- Vermoeidheid, stress, angst vermijden
B. Medicamenteus
Lokale corticosteroiden: ENKEL bij jeuk door inflammatoire huidaandoening. Bij jeuk door een andere oorzaak of zonder duidelijke oorzaak hebben zij geen plaats.
Kies bij nattend eczeem een corticosteroïd op crèmebasis; kies bij droog eczeem een vette basis (zalf of vetcrème, zoals vaselinecrème)
| Middel | Mild eczeem (lichte roodheid, weinig tot geen oedeem of krabeffecten) | Matig eczeem (matige roodheid, licht oedeem en krabeffecten) | Ernstig eczeem (forse roodheid, oedeem/papels en duidelijke krabeffecten) |
| Dosering | Indifferent middel 1-2 dd en na douchen of baden - Cetomarcrogolcrème - Lanettecrème - Vaselinecetomacrogolcrème - Vaselinelanettecrème (zonder voorschrift beschikbaar) |
Start klasse 1- of klasse 2-corticosteroïd 2 dd en indifferent middel 1-2 dd R/ pannocort 10mg/1g Dt/ 1 tube van 30g S/ 2x per dag de aangetaste zone insmeren. Als klachten verdwenen zijn stoppen. + indifferente therapie! |
Klasse 3-corticosteroïd (niet in gelaat of lichaamsplooien) 1-2 dd en indifferent middel 1-2 dd R/ betnelan V 1mg/1g Dt/ 1 tube van 30g S/ 1-2x per dag de aangetaste zone insmeren. Als klachten verdwenen zijn stoppen. |
| Bijwerkingen | Benadruk dat klasse 1- of klasse 2-corticosteroïden zelden bijwerkingen hebben bij het geadviseerde beleid | Lokale bijwerkingen: - atrofie - teleangiëctasieën - hypopigmentatie - striae |
- Antihistaminica zijn twijfelachtig → afgeraden
- Combinaties anti-histaminica + anesthetica → geen plaats voor
Gebruik klasse-2- en klasse-3-preparaten niet langer dan 2 tot 3 weken dagelijks
1 VTE = 0,5g
Bij geïnfecteerd eczeem
- Pustels, purulent exsudaat en gele korstjes wijzen op geïnfecteerd eczeem (ook wel geïmpetiginiseerd eczeem genoemd); de verwekker is doorgaans Staphylococcus aureus; de infectie kan het eczeem verergeren.
- Door het eczeem goed te behandelen neemt de kolonisatie met Staphylococcus aureus af en kan de infectie overgaan (zie Details).
- Behandel lokaal beperkte impetiginisatie van eczeem als volgt:
- intensiveer de behandeling gedurende 1 week (zie tabel 4)
- geef bij onvoldoende verbetering na 1 week fusidinezuurcrème 3 dd gedurende 1 week (zie NHG-Standaard Bacteriële huidinfecties); continueer daarbij de behandeling met corticosteroïden en een indifferent middel (zie tabel 4)
- overweeg orale antibiotica bij uitgebreide impetiginisatie of persisterende afwijkingen ondanks lokale behandeling (zie NHG-Standaard Bacteriële huidinfecties); continueer daarbij de behandeling met corticosteroïden en een indifferent middel (zie tabel 4).
3. Controleren op geschiktheid voor deze patiënt
(bestaande pathologie, co-medicatie, allergie)
| Middel | LOKALE CORTICOSTEROIDEN |
| Contra-indicaties | Dermatitis Niet-behandelde bacteriële, virale of mycotische huidinfecties Lage systemische dosis dus veilig bij zwangerschap |
| Interacties |
4. Praktische uitvoering (voorschrift/advies)
(geef uitleg, maak voorschrift en geef instructies)
Achtergrondinformatie
Iedereen heeft wel eens jeuk (8,8% afgelopen 2 weken). Jeuk is een natuurlijke reactie van het lichaam als een soort alarmsignaal. Dit kan gecombineerd zijn met huidafwijkingen maar dit hoeft niet perse.
Anticipeer op angst voor gebruik van ‘cortisone’,
Vraag naar therapietrouw!
Etiologie
Gegeneraliseerde jeuk (huidpasta)
- Hodgkin (ook nachtelijk zweten en vermoeidheid)
- Uremie (bij nierfalen)
- Icterus (bij leverfalen, cholestase)
- DM (of andere stofwisselingsziekte) door een candida-infectie
- Psychogeen
- Anemie
- Senilitas (door drogere huid op oudere leeftijd)
- Toxicodermie (als reactie op bepaalde geneesmiddelen)
- Aids en ancylostomiasis (= parasitaire worminfectie)
Gelokaliseerde jeuk
- Pruritus ani
- Prurigo parasitaria
- Lichen simplex chronicus
- Granuloma annulare
- Lichen planus
- Urticaria
- Eczeem
5. Evaluatie opstellen/controle afspreken
(vervolgafspraak en alarmtekens)
Controle
Evalueer bij alle typen eczeem het effect van de behandeling na 1-2 weken
- bij blijvende jeuk verder onderzoek naar een onderliggende oorzaak
- bij verbetering afbouwen naar 1 x dd en opeenvolgende dagen staken
Controleer de patiënt bij chronisch gebruik van lokale middelen ten minste 1 maal per jaar.
Alarmsymptomen
Adviseer de patiënt terug te komen bij verergering of exacerbatie van het eczeem.
Bijvragen
- Welke bacterie verwacht je?
- S. aureus/ streptokokken
- Is je ab hieraan gevoelig? ja, fusidinezuur lokaal is daar gevoelig aan
- Bijwerkingen van therapie?
- vrnl. huidreacties op AB? ja allergische contactdermatitis, maar is zeldzaam
- Waarom kies je voor lokale of systemische AB? Op basis waarvan maak je je keuze? obv ernst en aanwezigheid van systemische symptomen
- Welke types allergie zijn er?
- Type I: IgE-gemedieerd (bv. astma, hooikoorts, constitutioneel eczeem, anafylaxie)
- Type IV: celgemedieerde allergische reactie (bv. nikkel- of parfumallergie)
- → zijn dit niet de types overgevoeligheidsreacties? Allergie enkel type 1 of 4? jup idd
We onderscheiden vier typen allergische reacties:
- Type I: IgE-allergie, waarvan anafylaxie een extreem voorbeeld is.
- Type II: IgG-antistofgemedieerde allergische reactie
- Type III: allergische reactie die zich richt naar oppervlakte-antigenen op weefsels
- Type IV: T-celgemedieerde allergische reactie
- Welke kiemen: Staphylococcus aureus
- Waarom AB lokaal en niet PO?
Meer bijwerkingen zonder veel extra effectiviteit
-
Welk AB indien PO?
S. Aureus → flucloxacilline 4 dd 500 mg en bij kinderen 25-50 mg/kg/dag, 7 dagen
-
=> BAPCOCC zegt 50mg?
Bij penicilline-overgevoeligheid: azithromycine 10 mg/kg 1ste dag, dan 5 mg/kg p.d. gedurende 4 dagen
- Welke bijwerkingen cortisone lokaal en PO?
Lokaal: Huidatrofie, striemen, telangiëctasieën, infecties, vertraagde wondheling, veranderde pigmentatie, allergische reacties
PO: Meer infecties, Cushing-syndroom, hyperglycemie, glaucoom en cataract, osteoporose, osteonecrose
- Hoeveel siroop exact?
15 ml per dosis en max 4x per dag (indien je 150mg/5ml siroop geeft)
- Wat zou je zeggen ivm met therapietrouw en cortisone angst?
(lokaal) Cortisone: het is een lage dosis en we houden de duur zo beperkt mogelijk waardoor kans op bijwerkingen klein is.
Therapietrouw: belangrijk om voldoende (vaak) te smeren anders vaker risico op impetigo ook