Stabiele angina pectoris
Wat is het probleem/preciseer de diagnose
_(geslacht/ leeftijd/ klachten/relevante actieve problemen +
nuttige voorgeschiedenis + werkhypothese huidig probleem in 1-2 zinnen)
_
Epidemiologie:
- Bijna nooit <40j
- M > V
- Gemiddelde prognose = same als gewone populatie
- Subpopulatie: verhoogd risico op cardiale mortaliteit
- Prevalentie 25/1000
- A-priori kans HA-praktijk bij pijn op de borst: 20%
Symptomen:
Stabiele angor
- Drukkend, dichtsnoerend gevoel op de borst
- Uitstraling naar de keel, linker schouder, linker arm (meest typisch maar kan ook naar rechts)
- Ook mogelijk: dyspnoe, duizeligheid, vermoeidheid, epigastrische pijn
- Vooral bij inspanning, emotie, overgang van warm naar koud
Klachten verdwijnen na 15 mins als uitlokkende factor verdwijnt of bij R/ nitraat
Onstabiele angor
- Recent ontstane angor (minder dan 24uur)
- Verergering van een vooraf stabiel patroon van typische angor
Onderzoeken:
- anamnese
- EKG
- Labo
1. Definieer het therapeutisch doel
(bv genezend werken, verkorten ziekteverloop, vermijden complicaties acuut of op termijn, afremmen verergering ziekte, symptomatisch comort verbeteren)
Symptomatische verlichting: verminderen klachten en duur aanval (coronaire en systemische VD, vertragen hartritme)
Vermijden complicaties: verminderen CV risico + lange termijn complicaties (aangetoond bij beta-blokkers, Ca-antagonist)
2. Standaard therapie/geneesmiddelen
(niet-medicamenteus + geneesmiddelen, eerste, tweede, derde… keus)
Laag risico
A. Niet-medicamenteus
Risicofactoren aanpakken
- gezonde voeding, minder zout
- rookstop, alcoholbeperking
- voldoende beweging
- vermagering, stressbeperking
-> verwijs bij intiële diagnose naar cardioloog voor risicoscreening en onderhoudsbehandeling
B. Medicamenteus
Hoog risico
- Instabiele angor
- Angor die niet verbeterd na aanvalsbehandeling of 15 minuten rust
→ doorverwijzen naar spoed voor revascularisatie
Aanvalsbehandeling/preventief bij inspanning of stress:
- nitraat
Onderhoudsbehandeling bij >2 aanvallen per week
- beta-blokkers (eerste keus)
- Ca-antagonisten (tweede keus)
Naast symptoomverbetering ook long-term verbetering in CV morbiditeit en mortaliteit
-
beperkte plaats voor
- langwerkende nitraten
- molsidomine
- ivabradine
- ranozaline
CV risicoprofiel
- Acetylsalicylzuur 1dd 80 mg (cardiovasculaire preventie) of evt clopidogrel 75mg 1dd bij allergie VOOR ELKE PATIENT MET STABIELE ANGINA PECTORIS (in afwachting evalutie cardioloog) - mehh of mss toch niet? ACS enkel in secundaire preventie?
- Behandel hypertensie, verhoogde cholesterol en diabetes indien aanwezig
- hyperlipemie (statine) (ENKEL ALS SECUNDAIRE PREVENTIE)
- ’s avonds innemen
- starten met lage dosis die na 4w verhoogd wordt
- goede controle DM
- hypertensie (ACE-I)
- hyperlipemie (statine) (ENKEL ALS SECUNDAIRE PREVENTIE)
Streefdoel -> normale inspanning -> geen of nauwelijks klachten
| Middel | Kortwerkende nitraten | Beta-blokkers (eerste keus) | Ca-antagonisten (tweede keus) | Langwerkende nitraten | Acetyl-salicylzuur |
| Dosering | R/ Isosorbide dinitraat 5 mg Dt/ 1 doos van 60 tabletten S/ 1 tablet onder de tong laten smelten bij aanval, indien nodig na 5-10 mins herhalen. Doe dit zittend of liggend! |
R/ Bisoprolol 5-10 mg Dt/ 1 doos van 100 tabletten S/ 1 tablet per dag CAVE: bij hoog risico op bijwerkingen beginnen met 2,5 mg, 1 tablet per dag |
R/ Amlodipine 5-10mg Dt/ 1 doos 100 tabletten S/ 1 tablet per dag |
R/ Isosorbidedinitraat 20 mg Dt/ 1 doos van 100 tabletten S/ 2 x p.d. een halve tablet |
1dd 80 mg Maagbescherming met een PPI wordt voorgesteld bij personen ouder dan 80 jaar en bij risicopatiënten |
| Bijwerkingen | Hoofdpijn (vaak met gewenning) Hypotensie (cave syncope, 1ste keer neerliggend) Transdermaal: huidirritatie |
Verminderde inspanningscapaciteit Astma aanval Bradycardie Verhoogde insuline-resistentie Centrale verschijnselen (depressie, nachtmerries, slaapstoornissen…) Impotentie Raynaud, koude extremiteiten AMI bij acuut stoppen |
Gingivale hyperplasie Constipatie Hypotensie, bradycardie Perifere oedemen Warmteopwellingen |
// | Bloeding Lokaal etsend effect op de maagmucosa, zelfs bij lage dosis Overgevoeligheidsreacties (clopidogrel alternatief) (kruisgevoeligheid NSAID) Mogelijk risico van syndroom van ReyeV |
| Werking | Induceren vasodilatatie | Verlagen O2 consumptie door bradycardie/negatieve inotropie | Induceren vasodilatatie en bradycardie | // |
Onderhoudsbehandeling
- B-blokker of calcium-antagonist
- Combinatietherapie twee middelen
- combineer een betablokker en dihydropyridine-calciumantagonist
- voeg een langwerkend nitraat to bij contra-indicaties of bijwerkingen voor beta-blokkers of calcium-antagonisten
- Combinatietherapie drie middelen
- combineer een betablokker, dihydropyridine-calciumantagonist en een langwerkend nitraat
3. Controleren op geschiktheid voor deze patiënt
(bestaande pathologie, co-medicatie, allergie)
| Middel | Nitraten | Beta-blokkers (eerste keus) | Ca-antagonisten (tweede keus) | Langwerkende nitraten | Acetyl-salicylzuur |
| Contra-indicaties | Hypotensie, shock Obstructieve CMP, aorta of mitraalklepstenose Gebruik van fosfodiesterase-5-inhibitor |
Astma, COPD geen formele CI Sick sinus, AV-block Niet-gecontroleerd hartfalen |
Hartfalen AV-blok, sick sinus syndrome |
// | Actieve bloeding en verhoogd bloedingsrisico. (Voorgeschiedenis van) gastro-duodenaal ulcus. Overgevoeligheid aan salicylaten of andere NSAID’s (kruisovergevoeligheid mogelijk). Kinderen onder de 12 jaar met virale infectie (vooral influenza en varicella). Ernstige nierinsufficiëntie, ernstige leverinsufficiëntie (hoge doses) Best vermijden tijdens ZS |
| Interacties | Combinatie met anthihypertensieve middelen, fosfodiësterase-5-inhibitor, alcohol geven hypotensie | CYP3A4- en CYP2C9 inhibitoren geven meer kans op spieraantasting Verhoogde werking van vit-K-antagonisten geven (dus meer bloedingen) |
Interactief geeft verhoogd risico op bijwerkingen beta-blokker CYP3A4-substraten en -inhibitoren |
// | Verhoogd risico op bloeding (NSAID, andere antitombotische middelen) en GI-letsel (NSAID) Verminderd cardioprotectief effect bij associatie nsaid meer ongewenste effecten methotrexaat |
4. Praktische uitvoering (voorschrift/advies)
(geef uitleg, maak voorschrift en geef instructies)
Achtergrondinformatie
De symptomen ontstaan doordat het hart een tekort heeft aan zuurstof. Hoe komt dit? Dit kan enerzijds door een verminderde toevoer van bloed naar het hart, bv doordat de bloedvaten vernauwd zijn door aderverkalking (age, roken, eten, weinig bewegen, erfelijkheid. Anderzijds kan het hart ook een verhoogde nood hebben aan zurstof waaraan niet voldaan wordt, bijvoorbeeld bij inspanningen en in het bijzonder indien na de maaltijd of bij koud weer. Meestal is het een combinatie van beide. De symptomen verdwijnen door te rusten of door inname van nitraten. Het is wel belangrijk om de risicofactoren aan te pakken aangezien dit wijst op een verhoogt risico op een dodelijk cardiovasculair event.
5. Evaluatie opstellen/controle afspreken
(vervolgafspraak en alarmtekens)
Controle
- Wekelijkse controle tot een stabiele instelling, nadien jaarlijks
- Verder onderzoek: Cyclo-ergometrie (bij intermediair risico), beeldvorming
Alarmsymptomen
- Symptomen komen in korte tijd steeds vaker terug bij steeds minder inspanning.
- Acute aanval gaat samen met onrust, misselijkheid, bleek zien, zweten en klamme huid.
- SL nitraat heeft onvoldoende effect op de acute aanval.
- Pijn langer dan 15’
- Retrosternale pijn, schouder, hals, kaken, soms rug of epigastrisch
- Dyspneu, kortademigheid